Πέτρος Α΄ της Βρετάνης

Πέτρος Α' της Βρετάνης
Δούκας της Βρετάνης
Περίοδος	1213 - 1221
Προκάτοχος	Γκυ του Τουάρ
Διάδοχος	Ιωάννης Α΄ της Βρετάνης
Γέννηση	1187 Ντουρντάν, Γαλλία
Θάνατος	26 Μαΐου 1250 (63 ετών) στη θάλασσα
Σύζυγος	Αλίκη της Βρετάνης Νικόλ Μαργαρίτα του Κομμεκιέρ
Επίγονοι	Ιωάννης Α΄ της Βρετάνης Γιολάντα της Βρετάνης Αρθούρος Ολιβιέ Α'
Οίκος	Ντρε-Βρετάνης
Πατέρας	Ροβέρτος Β΄ του Ντρε
Μητέρα	Γιολάντα του Κουσί
Θρησκεία	Καθολική Εκκλησία
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Πέτρος Α΄ της Βρετάνης ή Πέτρος του Ντρε (γαλλικά: Pierre Ier de Bretagne, 1187 - 26 Μαΐου 1250) από τον Οίκο του Ντρε-Βρετάνης ήταν δούκας της Βρετάνης (1213 - 1221) και αντιβασιλιάς του δουκάτου για τον ανήλικο γιο του, Ιωάννη Α' της Βρετάνης (1221 - 1237). Ο Πέτρος Α΄ ήταν δεύτερος γιος του Ροβέρτου Β΄ του Ντρε και της δεύτερης συζύγου του Γιολάντας του Κουσί. Ο πατέρας του ήταν γιος του Ροβέρτου Α΄ του Ντρε που ήταν τέταρτος γιος του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου του παχύ, ο Λουδοβίκος Ζ´ της Γαλλίας ήταν συνεπώς ξάδελφος του και ανήκε στον Οίκο των Καπετιδών. Παρά το γεγονός ότι είχε βασιλική καταγωγή πήρε λίγα δώρα με διάσπαρτα εδάφη στο Ιλ-ντε-Φρανς και την Καμπανία, προοριζόταν αρχικά για εκκλησιαστική σταδιοδρομία αλλά αργότερα την απαρνήθηκε και πήρε το προσωνύμιο "Μακλέρ" δηλαδή "κακός κληρικός".

Δούκας της Βρετάνης

Ο θυρεός του δούκα της Βρετάνης είναι παραλλαγή του θυρεού του Ντρε

Ο Φίλιππος Β΄ της Γαλλίας αναζητούσε έναν αδύναμο και πιστό ηγεμόνα για να κυβερνήσει το Δουκάτο της Βρετάνης, βρισκόταν ανάμεσα στην Αγγλία και τις Αγγλικές περιοχές στη Γασκώνη, επιπλέον συνόρευε με το Ανζού και τη Νορμανδία που είχαν χάσει οι Άγγλοι πριν από 12 χρόνια. Η Κωνσταντία της Βρετάνης παντρεύτηκε σε τρίτο γάμο τον Γκυ του Τουάρ, διετέλεσε αντιβασιλιάς της Βρετάνης για λογαριασμό της ανήλικης κόρης του Αλίκης αφού η μεγαλύτερη ετεροθαλής αδελφή της Ελεονώρα της Βρετάνης ήταν φυλακισμένη των Άγγλων. Ο Γάλλος βασιλιάς έσπασε τον δεσμό της μικρής Αλίκης με τον πρίγκιπα των Βρετόνων Ερρίκο του Πεντιέβρ, την πάντρεψε με τον ξάδελφο του Πέτρο του Ντρε (27 Ιανουαρίου 1213) που του έδωσε όρκο υποτέλειας. Υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το άν ήταν δούκας ή κόμης αφού κυβερνούσε χάρη στα δικαιώματα της συζύγου του, ο βασιλιάς της Γαλλίας και ο πάπας απευθύνονται στον ίδιο σαν κόμη αλλά ο ίδιος στα διατάγματα του καταγράφεται ως δούκας. Ο βασιλιάς Ιωάννης της Αγγλίας δημιούργησε έναν συνασπισμό εναντίον της Γαλλίας, στρατοπέδευσε στο Πουατού ενώ ο Όθων Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας επιτέθηκε από τα βόρεια, συνέτριψε τις Γαλλικές δυνάμεις βόρεια του Πουατού και μετακινήθηκε απέναντι από τη Νάντη. Ο Πέτρος τον έδιωξε μετά από σύντομη αψιμαχία αλλά δεν μπόρεσε να εμποδίσει την επόμενη κίνηση του Ιωάννη, μετακινήθηκε στην Κοιλάδα του Λίγηρα και κατέλαβε φρούρια Βρετόνων. Οι υποτελείς του Ιωάννη στο Πουατού αρνήθηκαν ωστόσο να πολεμήσουν έναν Γαλλικό στρατό υπό την ηγεσία του δελφίνου Λουδοβίκου και ο στρατός του Όθων συνετρίβη στο Μπουβίν. Δεν είναι σαφές αν ο Ιωάννης κατέλαβε τη Νάντη επειδή υπήρχε η πολύ ισχυρή γέφυρα στον Λίγρα, δεν είναι επίσης σαφές αν ο Πέτρος εμπόδισε τις δυνάμεις του Ιωάννη που βάδισε ανατολικά, πιθανό συμφώνησε να μην ενοχλήσει το Δουκάτο της Βρετάνης με αντάλλαγμα να του επιτρέψει να συνεχίσει την πορεία του. Ο Ιωάννης είχε το πλεονέκτημα σχετικά με την κομητεία του Ρίτσμοντ, ο τίτλος βρισκόταν υπό την κατοχή των δουκών της Βρετάνης και ο Πέτρος ήθελε να διατηρήσει τα έσοδα από το Ρίτσμοντ.

Ισχυροποίηση της εξουσίας του

Ο Πέτρος αρνήθηκε τις προτάσεις του Ιωάννη να πάρει την κομητεία και να τον υποστηρίξει στις εμφύλιες συγκρούσεις του με τους βαρόνους επειδή θεωρούσε τις υποσχέσεις αβέβαιες. Ο δελφίνος Λουδοβίκος βρέθηκε ξανά σε πόλεμο με τους Άγγλους αλλά όταν έκλεισαν ειρήνη ο Πέτρος απεστάλη σαν διαπραγματευτής που ολοκληρώθηκαν το 1218. Ο Γουλιέλμος Μαρσάλ αντιβασιλιάς για λογαριασμό του Ερρίκου Γ΄ της Αγγλίας τον αναγνώρισε σαν κόμη του Ρίτσμοντ αντί για την Ελεονώρα της Βρετάνης που αποτελούσε απειλή για τον Αγγλικό θρόνο και παρέμεινε φυλακισμένη μέχρι τον θάνατο της. Το κέντρο της κομητείας του Γιόρκσιρ κατείχε ο κόμης του Τσέστερ, ο Πέτρος έλαβε τις περιοχές έξω από το Γιόρκσιρ που ήταν ο πηρύνας της κομητείας του. Συμμετείχε στην κατάληψη του Μαρμάντ, στην πολιορκία της Τουλούζης και στη Σταυροφορία των Αλβιγηνών. Ο επόμενος στόχος του Πέτρου ήταν να εδραιώσει τη θέση του, οι δούκες της Βρετάνης είχαν εκείνη την εποχή περιορισμένες εξουσίες σε σχέση με τους υπόλοιπους στη βόρεια Γαλλία, δεν μπορούσαν να επιβλέπουν την επέκταση των κάστρων ούτε να αναλάβουν την κηδεμονία στα ανήλικα των υποτελών τους. Ο Πέτρος ήθελε να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τους υποτελείς του στα πρότυπα της Γαλλικής βασιλικής αυλής των Καπετιδών, αντιμετώπισε όμως προβλήματα από τους βαρόνους του. Ακολούθησε μια σειρά από εμφύλιους με σημαντικούς πολιτικούς ελιγμούς, κατέστειλε μια εξέγερση βαρόνων στη μάχη του Σατωμπριάν (1222), την επόμενη χρονιά (1223) οι βαρόνοι υποχρεώθηκαν να συναινέσουν. Οι έξι Βρετόνοι επίσκοποι ήταν επίσης απειλή για την εξουσία του Πέτρου, είχαν σημαντικές περιουσίες και δεν ήταν πρόθυμοι να φορολογηθούν, για μια τριετία (1219 - 1221) έχασαν τις θέσεις τους. Ο Πέτρος Α΄ επιβλήθηκε απέναντι στους βαρόνους αλλά οι συγκρούσεις μαζί τους δεν σταμάτησαν εκεί.

Αντιβασιλεία

Ο Πέτρος του Ντρε

Η σύζυγος του πέθανε πρόωρα σε ηλικία 21 έτους (21 Οκτωβρίου 1221), του άφησε 4 ανήλικα παιδιά αν και δεν υπάρχουν πολλές πηγές. Με τον θάνατο της συζύγου του έχασε ο Πέτρος το δικαίωμα να παραμείνει δούκας, ανέλαβε την αντιβασιλεία και την κηδεμονία για λογαριασμό του γιου του Ιωάννη. Ο θάνατος της Αλίκης άλλαξε τους στόχους του Πέτρου, πρώτον θα έπρεπε να αποκτήσει περισσότερες περιοχές έξω από το δουκάτο για τη συνταξιοδότηση του όταν ο γιος του ενηληκιωθεί και δεύτερον υπήρχε παράδοση στη Γαλλία όταν ο ενήλικος διάδοχος γινόταν ενήλικος θα έπρεπε να επιστρέψει την περιουσία που κληρονόμησε στο κράτος. Ο Πέτρος βοήθησε τον διάδοχο του Φιλίππου Αυγούστου Λουδοβίκο τον Λέοντα στη σύγκρουση του με τον Ερρίκο Γ΄ της Αγγλίας, συμμετείχε μαζί του και στη Σταυροφορία των Αλβιγηνών. Μετά τον θάνατο του Λουδοβίκου συμμάχησε ωστόσο με τους κόμητες Θεοβάλδο Β΄ της Καμπανίας και Ούγο Ι΄ του Λουζινιάν απέναντι στην αντιβασίλισσα Λευκή της Καστίλης (1227 - 1234). Την ίδια εποχή διέλυσε τη συμμαχία που είχε με τον βασιλιά της Αγγλίας με αποτέλεσμα να χάσει το Αγγλικό δουκάτο του. Μετά την ενηλικίωση του γιου του Ιωάννη (1237) ο Πέτρος συμμετείχε στη Σταυροφορία των βαρόνων στους Αγίους Τόπους (1239). Τα στρατεύματα του δέχτηκαν σκληρή επίθεση από έναν ισχυρό στρατό των Μαμελούκων, τους νίκησε και μετέφερε πολλούς αιχμαλώτους στη Γιάφα. Στις αρχές Νοεμβρίου, την εποχή που ο στρατός των Σταυροφόρων βάδιζε από την Άκρα στην Ασκελόν ο Πέτρος και ο υπολοχαγός του Ραούλ του Σουασόν δραπέτευσαν από τον Σταυροφορικό στρατό με στόχο να πραγματοποιήσουν επιδρομή. Μοίρασαν τις δυνάμεις τους στα δύο και περίμεναν ένα Μουσουλμανικό καραβάνι που πήγαινε στη Δαμασκό, οι δυνάμεις του Πέτρου τους νίκησαν έξω από ένα κάστρο και κάλεσαν τον Ραούλ. Οι Μουσουλμάνοι συνετρίβησαν μέσα στο κάστρο, ο στρατός του Πέτρου τους ακολούθησε σκότωσε πολλούς άντρες, πήρε πολλούς αιχμαλώτους και λεηλάτησε τα ζώα από το καραβάνι τους. Η νίκη αυτή δεν έφερε ωστόσο τα επιθυμητά αποτελέσματα επειδή ακολούθησε η ήττα στη Γάζα. Με την επιστροφή του στη Γαλλία ο Πέτρος Α΄ είχε μερικές επιτυχίες απέναντι στους Άγγλους σε ναυμαχίες (1242, 1243), συμμετείχε στην Ζ΄ Σταυροφορία στο πλευρό του Γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου του Αγίου. Ο Πέτρος Α΄ πέθανε στην επιστροφή χωρίς να προλάβει να επιστρέψει στη Γαλλία, τάφηκε στο Μπραιν.

Οικογένεια

Με τη πρώτη σύζυγό του Αλίκη της Βρετάνης απέκτησε:

• Ιωάννης Α΄, δούκας της Βρετάνης, νυμφεύτηκε τη Λευκή της Καμπανίας και είχε γιο τον
  • Ιωάννη Β΄ δούκα της Βρετάνης.
• Γιολάντα της Βρετάνης, παντρεύτηκε τον Ούγο ΙΑ΄, κόμη του Λουζινιάν.
• Αρθούρος της Βρετάνης (1220 - 1224)

Με τη δεύτερη σύζυγο του Νικόλ (πέθανε τον Φεβρουάριο του 1222) απέκτησε :

• Όλιβερ ντε Μπραιν

Με την τρίτη σύζυγο του Μαργαρίτα του Μονταιγκύ, κυρία του Μονταιγκύ (1236), χήρα του Ούγου Α΄ του Τουάρ (πέθανε το 1230) του αδελφού του Γκυ του Τουάρ δεν απέκτησε παιδιά.

Πηγές

• Jackson-Laufer, Guida Myrl (1999). Women Rulers Throughout the Ages: An Illustrated Guide. ABC-CLIO.
• Painter, Sidney (1969). "The Crusade of Theobald of Champagne and Richard of Cornwall, 1239–1241". In Robert Lee Wolff; Harry W. Hazard (eds.). A History of the Crusades, Volume II: The Later Crusades, 1189–1311. Madison: University of Wisconsin Press.
• Puylaurens, William of (2003). The Chronicle of William of Puylaurens: The Albigensian Crusade and its Aftermath. Translated by Sibly, W.A.; Sibly, M.D. Boydell Press.
• Painter, Sidney. The Scourge of the Clergy: Peter of Dreux, Duke of Brittany. Oxford University Press: London, 1937.